Auteur: Romée Reitsma
Uitspraak Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 12 juli 2022 – omzeiling exclusiviteitsafspraak met distributeur door verkopen te laten lopen via een groepsvennootschap van de leverancier wordt niet gehonoreerd
Delta Caravans International Ltd. (‘Delta’) is een fabrikant van stacaravans en chalets. Op 3 september 2010 is Delta een overeenkomst betreffende exclusief importeurschap aangegaan met Recreahome B.V. (‘Recreahome’). Op grond van deze overeenkomst was aan Recreahome het recht verleend als enige distributeur voor Delta het importeurschap van haar caravans in te vullen. Op 25 februari 2013 zijn partijen een wijziging van de gemaakte afspraken overeengekomen. Op grond van deze wijziging was het Delta toegestaan om de door haar geproduceerde caravans rechtstreeks aan in Europa gevestigde derden (in beginsel één distributeur per land) te verkopen. Als compensatie voor de afwijking op de eerder overeengekomen exclusieve positie van Recreahome, zou Delta een provisie betalen aan Recreahome van 10 procent van de bruto verkoopprijs per door Delta verkochte caravan.
Bij brief van 16 oktober 2018 heeft Delta de samenwerking met Recreahome met onmiddellijke ingang beëindigd. Recreahome start een gerechtelijke procedure tegen Delta en vordert onder meer betaling van een bedrag aan provisie van 113.000,- pond over de periode vanaf 31 juli 2017 tot 1 april 2018. De rechtbank wijst deze vordering toe.
In incidenteel appel komt Delta op tegen het oordeel van de rechtbank dat op Delta een verplichting rust tot het betalen van eerdergenoemd bedrag aan provisie. Ter onderbouwing voert Delta aan dat zij op grond van de afspraken met Recreahome alleen provisie verschuldigd is over door haarzelf verkochte en geleverde caravans. De caravans zijn vanaf 31 juli 2017 echter niet meer door Delta (Caravans International Ltd.), maar door haar groepsmaatschappij, Delta Caravans Ltd., verkocht en geleverd. Over de verkopen door deze groepsmaatschappij zou volgens Delta op grond van de afspraken tussen partijen géén provisie verschuldigd zijn.
Het hof gaat niet mee in het betoog van Delta. Het hof stelt voorop dat het voor de beantwoording van de vraag hoe in een contract de verhouding tussen partijen is geregeld, aankomt op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Die vraag kan niet alleen worden beantwoord op grond van alleen maar een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van het contract. Hiernaast overweegt het hof dat de inhoud van een overeenkomst mede wordt bepaald door de eisen van de redelijkheid en billijkheid en dat partijen bij een overeenkomst verplicht zijn zich jegens elkaar te gedragen overeenkomstig die eisen.
Gelet op de hiervoor genoemde uitgangspunten oordeelt het hof dat Recreahome de afspraken tussen partijen aangaande de betaling van provisie (ter compensatie van het verlies aan exclusiviteit) redelijkerwijs zo heeft mogen begrijpen dat de provisie ook verschuldigd zou zijn als Delta het, om welke reden dan ook, opportuun zou achten om de verkoop en levering van caravans door een andere vennootschap in de Delta groep te laten plaatsvinden. Zoals Delta ook onderkent, zou zij niet mogen toestaan dat een aan haar gelieerd bedrijf caravans zou verkopen binnen het gebied waarvoor Recreahome als exclusief distributeur is aangesteld. Delta heeft er daarom ook redelijkerwijs niet op mogen vertrouwen dat Recreahome die exclusieve positie, en bescherming die Recreahome daarmee genoot, in een gebied zou opgeven in ruil voor een provisie op verkopen in dat gebied als het Delta zou vrijstaan om die provisieverplichting eenvoudig te omzeilen door de verkopen te laten plaatsvinden door een groepsmaatschappij. Het hof concludeert dan ook dat Delta vanaf 1 augustus 2017 provisie verschuldigd is over de verkopen van Delta caravans die zij of een groepsmaatschappij heeft verkocht aan distributeurs aangesteld in landen in Europa die voorheen exclusief aan Recreahome waren toebedeeld.
